Çocuk Kitapları – Arzu, Duru ve Dila’dan Öneriler

Çocuk kitapları serimizin 3. yazısı Arzu hanım ve kızları Duru ve Dila’dan. Bu yazılara giriş cümlesi dışında hiçbir katkımız olmuyor. Ebeveynlerden gelen yazılar ve yorumlar o kadar iyi ki hiçbir değişikliğe ihtiyaç duymadan paylaşıyoruz. Bu durum da bu ebeveynlerin yetiştirdiği çocukların oluşturacağı geleceğe dair umudumuzu arttırıyor. Bu yazı özelinde Arzu hanım’a, edebiyat adına da çocuklarına kitap okuma sevgisi aşılayan bütün ebeveynlere teşekkür ediyoruz.

Bu öneriler Anne Arzu’nun şuan 10 (Duru) ve 5 (Dila) yaşlarında olan iki kızı – biz onlara deli yavrusu diyoruz – ile geçirmekte olduğu büyüme macerasına aittir. Her iki çocuğumun bile birbirinden son derece farklı huyları ve buna bağlı zevkleri, zevksizlikleri olduğundan genele mal edilebilecek bir bilimsel yaklaşım ve her çocuğa uyacak mükemmel liste bu önerilerin hazırlanışında aranırsa gayet yanlış olur : )

Bu öneri listesinde 2-6 yaş aralığına odaklandım. Üstü daha çok çalışmayı gerektiriyordu – ki ben tatildeyim – ve o kitaplarda kızımın seçimleri daha çok öne çıkmıştı, benim değil. İnşallah onları bir ara Duru ile birlikte toparlarız.
Kitapları önerirken, birden çok şekilde sınıflama yapmaya ve kendim için kullandığım ve hata yaptıkça geliştiğine inandığım filtrelerimi de vermeye çalıştım. Her kitabın yanında kaç yaşından itibaren evimize girdiğini özellikle en başa (X) şeklinde yazdım.
Bir kategori altına daha çok uyan ama diğer bir başlığa da girse olurdu dediklerimin yanında diğer bölüme ait kısaltma notunu da göreceksiniz. Örneğin (ADK)

Kitap seçerken ve kızlara kitap okurken dikkat ettiklerim şunlardı:

Yaşa göre kitap seçmek çok çok önemli. 2-3 yaşlarda bir sayfada 2-3 cümleden fazlası olan kitaplar bizim favorimiz olmadı. Bu yaşlarda ve aslında bizce her yaşta sadece olanı okumak değil, kitaptaki resimlere bakmak, karakterleri konuşmak gibi aktiviteler de okuma saatine dahil. Yaş ilerledikçe bir sayfada 10 cümleye kadar çıkan kitaplara yavaş yavaş geçtik. Yine de her zaman güzel resimlenmiş kitapları tercih ettim satın alırken. Renkleri soluk, koyu, çizgileri çok keskin, kargacık burgacık, özensiz sayfalar ilgimizi çekmedi.
Kalın ciltli kapak, içinde kalın sayfalar vb olup da fiyatı pahalı olanlara hiç gözüm de elim de gitmedi. Çantamda taşınabilecek kadar hafif, üzerine süt döküldüğünde üzülmeyeceğim kadar hesaplı olanları seçtim.
Her kitabı muhakkak almadan dükkanda oturup okudum. Zaten bizim yaş için hızlıca en çok 5 dakika alıyor. İçinde anlaşılmaz kurgular, gereksiz kör gözüne parmağı ders vermeler olan ve eğlenceli olmayan hiçbir kitabı almadım. Bu yaşlarda amacım kitabı sevdirmek oldu; benim kendi yaşımda bile tamamen sindiremediğim erdemleri 10 sayfada şırınga ile vermek değil.
Sürekli aynı ses tonu ile iletişim yetişkini bile bezdirir malum. Her kitabı okurken mümkün olduğunca dramatize etmek, farklı karakterlerde farklı sesler çıkartmak, aslanda kükremek, bebekte ıngalamak dikkati toplamak için çok faydalı oldu.
Bir kitabı en az 10 kere tekrar ile okumak benim yaklaşımım: iyi bir okuyucu ve kitap birleşir ise çocuk asla sıkılmıyor. Hatta sevdiği bir oyun arkadaşını bulmuş gibi mutlu oluyor. Ayrıca okumalar ilerledikçe bazı bölümleri artık aklında tuttuğundan katılımcı oluyor. Ona rol verip bazı bölümleri onun ezberden söylemesi çok eğlenceli bir takım oyunu oluyor.

Ayrıca, masallar, hikayeler yanında 3 yaşından itibaren basit kavramları anlatan kitaplar ve boyama kitapları da en çok 10 ar dakikalık ufak dizdize masabaşı çalışmaları için iyi oluyor. Ben 5 yaşına kadar masada 15 dakikadan fazla çocuk oturtmaya karşıyım. Bu amaç için tercihim hep Tübitak kitaplarından yana oldu. Tümü internasyonel eğitim kurumlarının lisansı ile basılmış, cok sayıda ‘büyüklük küçüklük, sıralama, sayılar, renkler, şekiller’ gibi konuları anlatan ve çok da keyifli çizimleri olan kitaplar mevcut. Yani hem keyifli-başarılı hem de hesaplı seçimler : )

Her yaşın favorisi : (HYF)

Eğlenceli ve içindeki tekerleme benzeri uyumlu sözcükler ile çocuklara sıralamayı, dikkati öğreten, katılımcı yapan; karakterleri konuşturabileceğiniz kitaplar.

2 yaştan itibaren alırsın ama her yaş sıkılmadan sen okursun ya da hatta okumayı öğrendiğinde o okur!

(2) Bisküvi Adam (İş Bankası Kültür Yayınları, Mairi Mackinnon & Elena Temporin)
(2) Devekuşu Dudu (Redhouse Kidz, Rachel Chaundler, Bernardo Carvalho)

(3) Koş Balkabağım Koş (Redhouse Kidz, Eva Mejuto & Andre Letria)
(3) Bir Zamanlar Winnie The Pooh , En sevilen Masalların Disney Versiyonları, içinde 10 farklı hikaye var (Doğan Egmont Yayınları )
(3) Değnek Adam (İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler)
(3) Minik Balık (İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler)
(3) Maskeli Fare (İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler)
(3) Pırtık Tekir (İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler)

Acil durum kiti kitaplar: (ADK)

Çocukluk çağındaki bazı sorunlu dönemleri ve konuları kolay geçmeye yardımcı, kızım sana söylüyorum gelinim sen anla kitaplarını bu gruba topladım.

(3) Topo Tip Okula Gitmek İstemiyor (Marsık Kitap, Marco Campanella)

(3) Topo Tip Yalan Söylüyor (Marsık Kitap, Marco Campanella)
(3) Yaramaz Fındık – yalan söylemek ile ilgili – (İş Bankası Kültür Yayınları, Miriam Moss & Anna Currey)
(2) Sakar Cadı Vini’nin Süpürgesi – gözlük takmak ile ilgili- (İş Bankası Kültür Yayınları, Valerie Thomas & Korky Paul)
(4) Sır Versem Saklar mısın ? – Anne ve babaya başkaları ile kurduğu iletişime dair her bilgiyi verebileceğini anlatan ve sır saklamak ile saklamamak arasındaki seçimi nasıl yapacağını gösteren önemli bir kitap – (Redhouse Kidz, Jennifer Moore-Mallinos & Marta Fabrega)
(4) Kayıp Çocuk Odası – Toplu yerlere gidildiğinde kaybolduğunda ne yapması gerektiğini öğretmeye çok yardımcı. Ne kadar sorumlu ve dikkatli olursan ol illa kayboluyorlar birkaç dakikalığına da olsa : ((( – (Redhouse Kidz, Jennifer Moore-Mallinos & Marta Fabrega)

Rasyonel düşünmeyi anlatan kitaplar (RD)

Hayatta kendi koşulların ve çevre ile uzlaşma kültürünü aktarıyorlar ama asla kör gözüne parmağı mesaj verme kaygısı yok. Çaktırmadan ve hissettirerek.

(4 )Kahraman Kedi Zıp Zıp Pirelere Karşı (Marsık Kitap, Alberto Pez, Roberto Cubillas)
(4) Nohut Oda Bakla Sofa (Popcore Kitap, Julia Donaldson, Axel Scheffler)
(4) Çikolata ( Redhouse Kidz, Marisa Nunez & Helga Bansch)

İyilik Yap, İyilik Bul Kitapları (İYİB)

Hayatta iyilik kazanacak inanıyorum! Yine de idealist değil de daha faydacı bakarsak aslında bunlar hayatta arkadaşlar ve müttefikler yaratırsan senin de hayatın daha kolay olur, gün gelir işin düşer kitapları olarak da okunabilir. Ben ayrıca beni tanıyanların çok da sık tekrarladığımı bildiği şekilde ‘vermeden almak Allah’a mahsus’ diyorum bunlara.

(3) Süper Kurti İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler)
(3) Süpürgede Yer Var mı ? (İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler)
(3) Kasabanın En Şık Devi (Popcore Kitap, Julia Donaldson & Axel Scheffler)
(4) Cesur Fırfır ( İş Bankası Kültür Yayınları, Angela McAllister & Tiphanie Beeke)
(5) Kelebeklerin Yolculuğu (Redhouse Kidz,Paula Carbonell & Chene)
(6) Bekar Fare ( Redhouse Kidz, Paco Livan & Marta Torrao ) YAŞ 6+

İlk Uzuuuun Hikayeler (İUH)

40 sayfa ve üstü! 4 ve 5 yaşlarında denemeye başladım.

Bu uzunluklar ilk defa deneneceği için çocuğun dikkatini çekecek ve içinde saçmalıklar, komiklikler, heyecan, macera, abukluklar ve hatta onların o yaşlarda kız-erkek en sevdiği şeyler olan, kaka, kusmuk, çiş, küçük kardeşine kötü davranma, başkasının saçını kesme vb envai çeşit parmak sallanacak küçük muzurlukları da içinde bulundurması yararlı oluyor.

(4) Tübitak Populer Bilim Kitapları – Anna Milbourne: Hava durumu serileri, basit ve çok güzel resimlenmiş. Hem hafiften daha bilgi dolu kitaplara geçiş yapmayı sağlarken hem de çocuğunuzla doğaya, yaşadığınız güne dair sohbet etmeyi sağlıyor. Biz yıllardır özellikle yılın sınırlı gününde yaşanan bir olay olmasını kutlamak amcıyla her yıl ilk kar yağdığı dönem ilgili kitabı ayaklarımız kalorifer üstünde okuyup, sonra karda gezmeye çıkarız. Yağmur yağınca kitaptan sonra lastik çizme ile suya basmaya, salyangoz aramaya çıktığımız gibi.
- Yağmurlu Bir Gün
- Rüzgarlı Bir Gün
- Karlı Bir Gün
- Güneşli Bir Gün
(5) Melis Serisi – 5 küçük kitap (Mandolin Kitap, Fanny Joly, Roser Capdevila: Bu kız ciddi tavrı ve karakteri olan bir karakter : )
- Melis’in Kardeşi Oluyor (ADK)
- Melis Okul Öğretmeni
- Melis ve Saçmalıklar
- Melis’in Çılgın Gecesi
- Melisîn Doğum Günü

(6) Dedektif Çito ve Komiser Çincesur’un Maceraları – 5 küçük kitap (Final Kültür Sanat Yayınları, Antonio G.Iturbe, Alex Omist): Bir dedektif ve komiserin maceraları. Çok eğlenceli ve bir sırrı, sorunu çözmek konusunda genelde abuk derecede basit de olsa nasıl düşünülür algoritmasını çaktırmadan gösteriyor.

Annenin özel seçimleri : (AÖS)

Ayrımcılık karşıtı kitaplar

Irk, cins, renk, görünüş vb den bağımsız herkesin birey olarak varlığı ve yetenekleri ile değerlendirilmesi gerektiğini anlatan kitaplar. Aslında yeteneğin varsa ve bunun için sıkı takipçi ve istekli oluran başarırsın, dış mihraklar söylemine hayatını feda etme teması da buna ait denebilir.

(4) Müzisyen inek sırma (Krı Çiçeği Yayınları, Geoffrey de Pernart)

(5) Köpekler bale yapmaz (Pearson Kitap, Anna Kemp & Sara Ogilvy )

En En özeller :

En sonunda hiç param ve vaktim olmasa ve sadece 5 hakkım olsa dedim ve netice budur!

(3) Kalebozan Karlo (Redhouse Kidz, Eva Montanari)
- Intravert çocuk da candır : )
(4) Bütün Gün Esneyen Prenses ( Redhouse Kidz, Carmen Gil & Elena Odriozola)
- Çocuk arkadaşsız büyümez

(4) Pembe Ayıcığın Düşü ( Redhouse Kidz,Roberto Aliaga & Helga Bansch) (AÖS)
- Empatiyi bu kadar iyi anlatan bir kitabı herhangi bir yaşımda görmedim ! İşyerlerinde dahi dağıtılmalı. Tüm eğitmenler, politikacılar okumalı.
(4) Zogi ( İş Bankası Kültür Yayınları, Julia Donaldson & Axel Scheffler) (AÖS)
- Kız çocuklarını hayatta sınırlı rollere sıkıştırmak isteyenlere inat, prenses İnci’nin kendisini kurtarmaya gelen prensi reddetmesi ve sarayda oturmak yerine sınırötesidoktor olmayı seçmesi